sindirim sistemi ve sindirim sistemi sağlığımız

                                              SİNDİRİM SİSTEMİ

Vücudumuzun yaşamını sürdürebilmesi için karbonhidrat, yağ, protein, vitamin, su ve mineraller gibi maddelere ihtiyaç vardır. Bu maddeleri de çeşitli besinler yoluyla elde ederiz. Fakat, besinlerle gelen bu maddeler, vücudun kullanabilmesi için fazla büyüktür. İşte, vücuda alınan bu besin maddelerinin ve içeriklerinin kana ve hücrelere geçebilecek kadar küçük parçalara ayrılması işlemine sindirim denir. Bu olayı gerçekleştiren sisteme de sindirim sistemi adı verilir.


Besinlerin sindirimi mekanik ve kimyasal olarak iki açıdan yapılır. Örneğin, dişler mekanik sindirimde, tükürük ise besinlerin kimyasal sindiriminde görev alır.

1) Mekanik Sindirim: Besinlerin sindirim enzimleri kullanılmadan, yalnızca fiziksel olarak – dil, diş, mide, bağırsak hareketleri sayesinde- parçalanıp, küçük parçacıklar haline getirilmesidir. Yani besinlerin kesilmesi, parçalanması, mide ve bağırsaklarda salgılanan sular sayesinde boza kıvamına getirilmesidir.
2) Kimyasal Sindirim: Parçalanmış ve sulandırılmış besinlerin enzimler yardımıyla ( tükürük, mide ve bağırsak öz suları, pankreas ve karaciğer salgılarıyla) kimyasal değişime uğrayıp, yapı taşlarına parçalanmasına denir. Kimyasal sindirimde mutlaka enzim ve su kullanılır.
 

 Sindirim Sisteminin Görevleri:

Besinleri küçük parçalara ayırmak, sonra besinin içeriğindeki protein, karbonhidrat, yağ, su gibi molekülleri ayrıştırarak kan dolaşımı vasıtası ile hücrelere ulaştırmaktır


Sindirim Nasıl Gerçekleşir? 
Sindirim bir dizi mekanik ve kimyasal işlemler sonucu gerçekleşir. İlk olarak sindirim ağızda başlar. Ağızda, öncelikle besinler dişler yardımı ile ufak parçalara ayrılarak, mekanik olarak sindirime tabi tutulur. Bu arada, tükrük salgısı ile de besinler bir yandan yumuşatılırken bir yandan da içeriğindeki karbonhidratlar sindirime tabi tutulur. Ağızda çiğnenen besinler yutak yardımı ile yemek borusuna oradan da mideye ulaştırılır. Mide bir yandan kasılıp gevşeyerek mekanik sindirim yaparken bir yandan da mide özsuyu yardımı ile besinlerdeki proteinlerin kimyasal sindirimini gerçekleştirir. Mideden ince bağırsağa geçen besinler artık iyice küçük parçalara ayrılmıştır. İnce bağırsakta besinlerin karbonhidrat, protein ve yağları iyice sindirilerek kana karışmak üzere emilir. Son olarak besinlerden geriye kalan posa kalın bağırsağa ulaşır. Kalın bağırsakta ise posada kalan su ve mineraller emilir. Besin maddelerinin vücudumuz tarafından kullanılmayan kısımları da vücuttan atılmak üzere anüse yollanır.
Sindirim Sistemi Organları Nelerdir?

İnsanda sindirim sistemini meydana getiren organ ve yapılar sırası ile ağız boşluğu, dil, diş, tükrük bezleri, yemek borusu, mide, on iki parmak bağırsağı, ince bağırsak ve kalın bağırsak olarak sayılabilir. Sindirim sistemine yardımcı organlar ise karaciğer ve pankreastır.

                              SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI

AĞIZ:

•Besinlerin mekanik sindirimi çiğneme ile başlar

        •Karbonhidratların kimyasal sindirimi ise tükürük içerisinde bulunan enzimler sayesinden başlar.

                                           YUTAK:

               •Besinlerin ağızdan yemek borusuna        iletilmesini sağlar.        
                       YEMEK BORUSU:

                •Besinlerin yapısında bulunan kaslar yardımıyla             mideye iletir.

           
  İNCE BAĞIRSAK:




•Yağların kimyasal sindirimi burada başlar. İnce bağırsağa
gelen safra ve pankreas öz suyu ile yağların karbonhidratların
ve proteinlerin sindirimi tamamlanır. Besinler ince bağırsakta
en küçük moleküllerine kadar parçalanır. Bu moleküllerin ince
bağırsaktan kan damarlarına geçmesine emilim adın verilir.
İnce bağırsak sindirim sistemimizin en uzun bölümüdür.

                         


MİDE:
  
  • Besinlerin mekanik sindirimi, midenin kasılıp gevşeme
hareketiyle devam eder. Kimyasal sindirim ise mide özsuyu
içinde bulunan mide asidi ve enzimler tarafından
gerçekleştirilir. Böylece besinler parçalanarak küçük 
moleküller haline getirilmiş olur. Proteinlerin sindirimi midede
başlar.

KALIN BAĞIRSAK:

•Besinler içerisinde kalan su ve mineraller kalın bağırsakta   
emilir. Atık maddeler ise sindirim sisteminin son bölümü olan
anüse gönderilir.

ANÜS:

•Besin maddelerinin vücudumuz tarafından kullanılamayan

bölümü, anüs yoluyla atık madde olarak vücuttan uzaklaştırılır.

SİNDİRİME YARDIMCI ORGANLAR                 

KARACİĞER:






Safra adı verilen bir salgı üretir. Safra sıvısı büyük yağ
damlalarını küçük parçalara ayırır. Mekanik sindirim  sağlar.

 PANKREAS:





•Pankreas öz suyunu salgılar. Pankreas öz suyu proteinlerin
karbonhidratların ve yağların kimyasal sindirimini  
gerçekleştiren enzimler içerir.

SİNDİRİMDE ENZİMLERİN BESİN İÇERİKLERİNE ETKİSİ
Besin içeriklerine ne oluyor?
Aşağıdaki şemayı inceleyerek enzimlerin kimyasal sindirimdeki işlevini açıklayabilir misiniz?

+ Enzimler, büyük moleküllü besin içeriklerini küçük moleküllere dönüştürürler.

Yukarıdaki şekilde Enzimler, büyük moleküllü karbonhidrat , protein ve yağları (besin
içeriklerinin)  küçük moleküllere dönüştürür.Tespihi tanelerine veya tarağı tırnaklarına ayırmak
gibi bir olaydır.

Üstteki şemada sindirim sistemimizde besin içeriklerinin kimyasal sindirim sırasında geçirdikleri değişim görülmektedir.(örnek olarak tespih gibi giren karbonhidratın tanelerine parçalanışını sindirim organlarına göre gözleyebilirsiniz)

DOĞRU BESLENMEYİ ÖĞRENMEK

            •Vücudumuzun günlük enerji gereksinimini karşılayabilmemiz,   
           büyümemiz ve gelişmemizin sağlıklı olabilmesi için dengeli ve
           yeterli beslenmemiz gerekir. Yemek yemek
           temelihtiyaçlarımızdandır. ancak vücudumuz besinlerin
           ihtiyacımızdan fazla olan kısmını ve bunları yağa dönüştürerek
           depolar. Depolanan yağlar ise zamanla şişmanlığa sebep olur.




Dengeli ve yeterli beslenme besin içerikleri
olan protein,karbonhidrat, yağ, vitamin, mineral ve suyun, 
ihtiyacımızı karşılayan oranda ve birlikte alınmalıdır. Stres ile
dengesiz ve yetersiz beslenme,sindirim sistemi sağlığını olumsuz
yönde etkileyen faktörlerdir
SORULAR:
1)•2. Midesinde sindirim sorunları olan Ali’ye doktor sindirimini kolaylaştıracak bazı önerilerde bulunuyor. Aşağıdakilerden hangisi bu önerilerden biri olamaz?
a) Besinleri iyice çiğneyerek yut 
b) Az pişmiş gıdaları tüketme
c) Sulu gıdalar tüketmeye çalış
d) Yemekten hemen sonra spor yap
2) Mert, Murat ve Elif sindirim çeşitleri hakkında bazı bilgiler veriyor.
•MURAT: Besinleri dişler yardımıyla çiğnemek kimyasal sindirime örnektir.
•MERT: Safra sıvısı mekanik sindirim yapar.
•ELİF: Midede fiziksel ve kimyasal sindirim aynı anda gerçekleşir.
•Üç öğrenciden cevabı doğru olanlar hangisidir?
a) Yalnız Mert        
b) Murat ve Elif
c) Yalnız Murat         
d) Mert ve Elif 
3)

Doktoru Ayşe’ye dengesiz beslendiğini, vücudunun karbonhidratlı besinlere ihtiyaç duyduğunu söylüyor. Ayşe, yukarıda verilen besinlerden hangisini seçerse doktorunun önerilerine uymuş olur?

a) 1              b) 2                      c) 3               d) 4
4)Aşağıdakilerden hangisi sindirim sistemine ait organlardan değildir?
a)yutak     b)mide        c)ince bağırsak  d)akciğer


5)Aşağıdaki organların  hangisinde besinlerin kimyasal sindirimi gerçekleşmez?
a)ağız    b)mide   c)ince bağırsak  d)kalın bağırsak


cevap anahtarı:1)d  2)a  3)a  4)d  5)a